16 lipca 2020 r.
1 Lokalizacja i opis ujęcia wody
Ujęcie wody położone jest w Pobiednej przy ul. Hetmańskiej, powyżej zabudowań wsi ok. 400 m od granicy Państwa. Jest to ujęcie podziemne, jednak woda co się bardzo rzadko zdarza pobierana jest z bardzo małych głębokości. Ujęcie składa się z 6 studni kopanych o głębokościach 0,7 - 1,5 m, położonych w obszarze dwóch pól ujęciowych. Woda pierwszego poziomu wód
gruntowych napływa do studni poprzez dno oraz system drenażowy i spływa grawitacyjnie do zbiornika wody czystej. Cały system wodociągowy wykonany został przed 1945 r. i sukcesywnie
był modernizowany, naprawiany i konserwowany.
2 Pole ujęciowe nr 1
W obszarze tego pola znajdują się 4 studnie kopane.
Studnia nr 1
Studnia kopana do głębokości 0,90 m, obudowa betonowa fi 750 mm. Dno wypełnione żwirem. Na głębokości 0,85 m znajduje się przelew do studni nr 2. Poziom wody w studni utrzymuje się na wysokości przelewu. Do studni doprowadzony jest, tuż przy dnie, sączek drenarski fi 2 cale o nieznanym przebiegu. Woda do studni napływa poprzez dno i wspomniany dren. Studnia wzniesiona jest ponad teren 0,5 m i przykryta jest płytą betonową z włazem typu ciężkiego fi 0,53 m.
Studnia nr 2
Studnia kopana do głębokości 0,9 m, obudowa z kręgów betonowych fi 750 mm. Dno wypełnione żwirem . Na głębokości 0,8 m znajduje się odpływ żeliwny fi 80 mm do studni nr 3.
Poziom wody w studni utrzymuje się na wysokości przelewu. Studnia wyniesiona jest ponad teren 0,2 m i przykryta jest płytą betonową z włazem typu ciężkiego fi 0,53 m.
Studnia nr 3
Studnia kopana do głębokości 0,7 m, obudowa z kręgów betonowych fi 750 mm. Dno żwirowo - kamieniste. Na głębokości 0,65 m znajdują się rury doprowadzające wodę ze studni nr 2 i 4.
Odpływ wody odbywa się grawitacyjnie, rurą fi 100 mm zamontowaną na głębokości 0,7 m, do studni nr 5 położonej w odległości ok. 50 m po drugiej stronie drogi w polu ujęciowym nr 2.
Poziom wody w studni utrzymuje sie na wysokości przelewu. Studnia posadowiona jest równo z terenem i przykryta kopułą betonową z włazem fi 0,57 m.
Studnia nr 4
Studnia kopana na głębokości 0,9 m, obudowa z kręgów betonowych fi 750 mm. Dno żwirowo - kamieniste. Na głębokości 0,7 m, znajduje się rura odprowadzająca grawitacyjnie wodę,
napywającą do studni przez dno, do studni nr 3. Poziom wody w studni utrzymuje się na wysokości przelewu. Studnia posadowiona jest 0,2 m ponad terenem i przykryta płytą betonową
z włazem. Pole ujęciowe nr 1 zajmuje obszar o powierzchni 2236 m2 tj. 52 m x 43 m.
3 Pole ujęciowe nr 2
W obszarze pola ujęciowego nr 2 znajdują się dwie studnie kopane i zbiornik wody.
Studnia nr 5
Jest to studnia o głębokości 1,7 m posadowiona na skale. Obudowa studni jest betonowa o wymiarach 2,9 m x 2,85 m. Na głębokości 1,0 m zajduje się podsypka filtracyjna i sączki
drenarskie kamionkowe fi 50 mm w ilości 16 sztuk ułożone promieniście wokół studzienki zbudowanej z cegły o fi 700 mm i głebokości 0,7 m. Do studni doprowadzony jest rurociąg z
pola ujęciowego nr 1 fi 100 mm AC. W dnie studzienki z cegły znajduje się odpływ kamionkowy fi 100 mm do zbiornika wody. Studnia przykryta jest płytą betonową z kominem betonowym,
stożkowym, u podstawy fi 0,90 m u góry fi 0,70 m zkończonym włazem żeliwnym.
Studnia nr 6
Studnia kopana o głebokości 1,6 m, obudowa z kamienia o wymiarach 1,45 m x 1,15 m częściowo wmurowana w skałę. Dno wysypane podsypką filtracyjną. Studnia zasilana jest w
wodę przez dno i ścianki boczne.
W dnie znajduje się rura AC fi 100 mm odprowadzająca wodę do zbiornika. Studnia przykryta jest płytą betonową 1,2 m x 2,1 m z włazem typu ciężkiego.
4 Zbiornik wody czystej
Zbiornik, tak jak całe ujęcie został wybudowany długo przed 1945 r. Jest to konstrukcja betonowa, dwukomorowa o pojemności 2 x 67 m3. Ponadto w zbiorniku znajduje się komora
betonowa o pojemności 30 m3 wypełniona grysem marmurowym. Woda do zbiornika doprowadzana jest grawitacyjnie rurą fi 150 mm, przepływa przez złoże marmurowe i dalej
wypełnia komory. Z komór doprowadzona jest grawitacyjnie do sieci wodociągowej i odbiorców.
Pole ujęciowe nr 2 zajmuje obszar o powierzchni 1080 m2 tj. 40 m x 27 m. W związku z częstymi awariami sieci wodociągowej co wiązało się z brakami wody w sieci wodociągowej i na ujęciu, w latach 2000 -ych zdecydowano o wywierceniu w polu ujęciowym nr 2 odatkowej studni głębinowej. Studnia została wywiercona do głębokości 74 m, a woda pobierana jest z głębokości 54 m. Używanie studni głębinowej zostało zaplanowane jako awaryjne w przypadku niedostatecznego zaopatrzenia w wodę ze studzien, które są podstawowym źródłem zasilania Pobiednej w wodę. Niestety w ostatnich latach przez bardzo duże ubytki wody w sieci nawet użycie dodatkowej studni głębinowej nie było w stanie dostarczyć mieszkańcom odpowiedniej ilości wody.
Całe ujęcie wody zostało tak zaplanowane i wybudowane, że od kilkuset lat zabezpiecza mieszkańców Pobiednej w wodę pitną. Ujęcie jest praktycznie bezobsługowe a obsługa ogranicza się do systematycznej kontroli. Ujęcie (poza niedawno wywierconą studnią) działa bez pomp, a woda dla mieszkańców dostarczana jest grawitacyjnie. Ponieważ ujęcie znajduje się znacznie powyżej zabudowań Pobiednej to mieszkańcy bloków nawet na górnych piętrach mają dobre ciśnienie wody w kranach.
4 Sieć wodociągowa
Cała długość sieci wodociągowej na terenie Pobiednej wynosi kilkanaście kilometrów. Rurociągi wykonane są z różnych materiałów. Nastarsze, które są równocześnie głównymi rurociągami są wykonane z rur azbestowo - cementowych i właśnie one są najczęstszymi przyczynami awarii (należy w tym miejscu wspomnieć, że używanie rur azbestowo - cementowych nie ma wpływu na jakość wody i używanie tych rur jest całkowicie bezpieczne dla odbiorców wody pitnej). Część rurociągu wykonana jest z rur stalowych a pozostałe odcinki z tworzyw sztucznych. Nietety pomimo upływu 75 lat odkąd mieszkańcami Pobiednej są Polacy nadal nie ma planów sieci wodociągowej w Pobiednej. W dużej części nie wiadomo gdzie znajdują się rurociągi i jaki mają przebieg co jest dużym problemem podczas awarii lub niekontrolowanych wycieków wody. Nie wszystkie budynki są podłączone do sieci wodociągowej, a bywa nawet tak, że jedna strona zabudowań ulicy ma wodę wodociągową a druga nie, tak jest np. w końcowej części ulicy Strzeleckiej i ulicy Dworcowej.
5 Jakość wody
Ujmowana woda jest wodą kwaśną o zmiennym pH stwierdzonym od 5,54 - 6,0. Analiza dostępnych badań wody ujęcia w stosunku do stwierdzonych wydatków pozwala zauważyć zależność pH od wielkości opadów. Im mniejsze opady tym woda bardziej kwaśna. Świadczy to o zasilaniu ujęcia wodami wgłębnymi. Innych odstępstw od normy dla wód pitnych, nie stwierdzono.Ujęcie jest pod stałym nadzorem Stacji Sanitarno - Epidemiologicznej w Lubaniu.
Opracował: Leszek Bartnik na podstawie materiałów własnych oraz tekstu Grzegorza Kościelniaka.