24 maja 2022 r.
Cmentarz w Pobiednej jest cmentarzem komunalnym, którym zarządza Gmina Leśna. Odbywają się tu pochówki osób mieszkających w Pobiednej i Czerniawie-Zdrój. Jest to stary cmentarz, a najstarsze zachowane do dzisiaj nagrobki dawnych mieszkańców Pobiednej (Czerniawa-Zdrój wcześniej należała do Pobiednej) pochodzą z XVIII wieku.
Cmentarz na planie zaznaczono czerwonym kółkiem
Cmentarz zlokalizowany jest w centralnej części Pobiednej, przy ulicy Nowomiejskiej, prowadzącej z centrum w kierunku Czerniawy-Zdrój oraz dalej do przejścia granicznego z Czechami.
Usytuowany jest na działce o powierzchni 1,16 ha, w kształcie nieregularnego wieloboku, na terenie pochyłym, opadającym w kierunku południowym do przebiegającej obok drogi (ul. Nowomiejska), w pobliżu zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej i usługowej oraz terenów niezurbanizowanych.
Widok ogólny cmentarza - rok 2016 - Arkadiusz Straszko
Teren cmentarza jest prawie w całości zagospodarowany, oprócz terenu wokół wieży kościelnej z powodu pozostałości fundamentów dawnego kościoła.
Na cmentarzu rosną pojedyncze drzewa liściaste i tujowate. Działka, na której zlokalizowany jest cmentarz posiada zagospodarowanie i uzbrojenie typowe dla tego rodzaju obiektu.
Cmentarz w Pobiednej otoczony jest murem ogrodzeniowym (z licznymi ubytkami) oraz częściowo siatką. Na cmentarz można dostać się przez dwie bramy, jednak na co dzień otwarta jest brama główna znajdująca się przy ul. Nowomiejskiej.
Główna brama wejściowa na cmentarz - rok 2013
Brama od ul. Słoneczne Wzgórze jest bramą wjazdową na cmentarz. Cmentarz podzielony jest murem wewnętrznym, równoległym do granicy południowej, z epitafiami nagrobkowymi. Przy północnym murze znajduje się wiele starych przyściennych grobowców,niektóre z nich w przeszłości posiadały antyczne podpory jednak w chwili obecnej są w większości bardzo zniszczone i splądrowane. Jeden z gobowców przed okolo 10 laty został odrestaurowany.
Grobowiec rodziny Schiller - rok 2006
Ten sam grobowiec po renowacji - rok 2013
W latach 60-tych XX wieku cmentarz został za przyzwoleniem ówczesnych władz zdewastowany. Piękne zabytkowe nagrobki i grobowce zostały zniszczone. Teren został wyrównany aby zrobić miejsce na nowe pochówki i zatrzeć ślady po dotychczasowych mieszkańcach tych terenów. Zachowały się jedynie grobowce, które znajdowały się przy murze okalającym cmentarz oraz przy murze oddzielającym części cmentarza.
Gobowce tworzące mur ogrodzeniowy - strona wschodnia - rok 2004
Grobowce przyścienne oddzielające części cmentarz - rok 2004
Więcej zdjęć ocalałych grobowców można obejrzeć
tutaj.
Na terenie cmentarza w północno - wschodniej części muru znajduje się bardzo skromny i zniszczony dom przedpogrzebowy (kaplica cmentarna).
Dom przedpogrzebowy - rok 2010
Na terenie cmentarza znajduje się wieża kościelna, która stanowi pozostałości po znajdującym się tu wcześniej kościele. Wieża obecnie jest w bardzo złym stanie technicznym, ale objęta jest ścisłą ochroną konserwatorską.
Pozostałości wieży kościelnej - rok 2010
W centralnej części cmentarza znajduje się drewniany krzyż o wysokości ok. 5 metrow na betonowym postumencie.
Krzyż w centralnej części cmentarza - rok 2007
Ze starymi grobowcami na terenie cmentarza związana jest pewna historia, o której można przeczytać w
tekście Marka Chromicza "Opróżniony grobowiec" . Ile w tej opowieści jest prawdy każdy czytelnik musi sobie odpowiedzieć sam. Jeśli ktoś z naszych czytelników wie coś na ten temat lub zna inne historie związane z cmentarzem prosimy o kontakt.
Na cmentarzu w Pobiednej znajduje się 865 grobów, w których spoczywają szczątki lub prochy 1125 osób, a 7 z nich to osoby zasłużone dla społeczności Pobiednej i (lub) Czerniawy - Zdrój.
Prawdopodobnie, w dzisiejszym sektorze 'J' cmentarza grzebano tzw. wysoko urodzonych, właścicieli ówczesnej Pobiednej oraz członków ich rodzin. Jest to część cmentarza znajdująca się w części cmentarza od strony bramy wjazdowej na cmentarz od strony pól. Tam prawdopodobnie pochowane zostały osoby, których epitafia znajdowały się w kościele m.in.
Wigand von Gersdorff (którego nazywano ojcem Pobiednej, ponieważ to właśnie on doprowadził do rozbudowy Pobiednej) oraz jego żona
Katarzyna Magdalena. Ich córka Helena, która zmarła w wieku 16 lat również została tutaj pochowana. O jej epitafium, które przez niemal 290 lat znajdowało się w pobiedniańskim
kościele
pisaliśmy tutaj.
Odrestaurowane XVII wieczne Epitafium Heleny von Gersdorff - rok 2013
W tej części cmentarza pochowany został również książę Heinrich XIX zu Reuss-Kostritz, który zmarł w 1904 roku. Uroczystości pogrzebowe oraz orszak pogrzebowy księcia uwiecznił na
fotografiach fotograf z Nowego Miasta w Czechach, jednak do tej pory nie udało nam się do nich dotrzeć.
W roku 1929 w tej części cmentarza pochowano również zmarłą w Pobiednej
księżną Marie Felicitas von Hohenlohe-Öhringen i co ciekawe, z całego sektora tylko jej nagrobek przetrwał do współczesnych czasów. Co prawda nie jest to ten nagrobek z czarnego marmuru, który postawiono na grobie po jej śmierci bowiem tamten został skradziony w latach 70 - tych ub. wieku. Teraz jest to skromny, ale jedyny nagrobek z całego sektora, który pozostał na swoim miejscu do czasów dzisiejszych.
Grób księżnej Marie Felicitas von Hohenlohe-Öhringen - rok 2006
W roku 2006 na grobie księżnej, dzięki kilku mieszkańcom Pobiednej umieszczono dwujęzyczną tablicę w formie książki.
Dwujęzyczna tablica na grobie księżnej Marie Felicitas von Hohenlohe-Öhringen - rok 2006
W centralnej części cmentarza znajduje się nagrobek
Adolfa Traugota von Gersdorf byłego właściciela Pobiednej. Zmarł on 16 czerwca 1807 roku i wedle jego życzenia nie został pochowany w części cmentarza, o której pisaliśmy wcześniej, ale został pochowany pośród zwykłych mieszkańców Pobiednej i jego grób niczym nie wyróżniał się pośród pozostałych nagrobków w tej części cmentarza. W roku 2007 kilkoro mieszkańców i miłośników Pobiednej ufundowało i postawiło dwujęzyczne tablice upamiętniającą tą wybitną postać, ponieważ jego nagrobek został całkowicie zniszczony wraz z pozostałymi nagrobkami byłych mieszkańców Pobiednej i
Czerniawy- Zdrój w latach 70-tych ub.w.
Nagrobek Adolfa Traugotta von Gersdorf
Cmentarz w Pobiednej jako jeden z niewielu w okolicy posiada swoją
wirtualną wersję w internecie. Znajduje się tam plan cmentarza, wyszukiwarka miejsca wiecznego spoczynku zmarłego, galeria zdjęć i wiele innych przydatnych informacji lub funkcji. Strona jest bardzo prosta w obsłudze. Wpisujemy imię lub nazwisko (opcjonalnie datę urodzenia lub śmierci) pochowanej tutaj osoby, a wyszukiwarka wskaże nam miejsce gdzie dokładnie znajduje się grób, wraz z jego zdjęciami. Możemy również zapalić wirtualną świeczkę.
Od jakiegoś czasu na cmentarzu brakuje miejsc do pochówku. Pochówki odbywają się w miejscach likwidacji mogił nieopłaconych i zapomnianych. Mając na uwadze powyższą sytuację, w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego wyznaczono we wsi Wolimierz, na części działki nr 129/4 teren pod lokalizację cmentarza o pow. ok. 1,6 ha.
Cmentarz jako jeden z niewielu obiektów z Pobiednej w 1979 roku został wpisany do rejestru zabytków.
Na cmentarzu obowiązuje regulamin, z którym można zapoznać się
tutaj.
Zdjęcia z jesiennego spaceru po cmentarzu można obejrzeć
tutaj,
a z zimowego spaceru
tutaj.
Tekst i pozostałe zdjęcia Leszek Bartnik.